1 sierpnia i wychowankowie “Dziadka” Lisieckiego

Jest 1 sierpnia 2018 roku. Na Wojskowym Cmentarzu na Powązkach w Warszawie tłumy ludzi. Właśnie minęła godzina W.
Po, trwającym długą minutę, przejmującym ryku syren tłumy przyjmują postawę „spocznij” i następuje lekkie rozluźnienie. Nieopodal symbolicznego grobu generała Fieldorfa przy Alei A14 jest niepozorny grób znanego polskiego pedagoga i wychowawcy dzieci i młodzieży – Kazimierza Lisieckiego „Dziadka” a przy tym grobie jakże liczna grupa jego wychowanków. Oni czczą rocznicę wybuchu Powstania przy grobie swojego Patrona. Bo ”Dziadek” i jego wychowankowie to również historia Powstania Warszawskiego ale to także historia Warszawy.
Postronnych obserwatorów zaciekawia ta grupa jeszcze bardziej, bo nagle zaczynają śpiewać. Jak to! Na cmentarzu, i śpiew? Ale ten śpiew jest również przejmujący jak zgasłe przed chwilą syreny, bo słyszymy nieznane słowa znanej przecież wszystkim pieśni kościelnej – „Grzeszni, senni, zapomniani, Ojcze Nasz, Budzimy się dziś z otchłani Ojcze Nasz”… i następna pieśń – „Wśród ryku burzy, wśród groźnych fal, łódź polska płynie gdzieś w ciemną dal …” a pieśń kończy się słowami jak grom: „A gdy ujrzymy mąk naszych kres, złożym ofiarę ze krwi i łez”. Cóż to były za dziwne słowa i kim są tam zebrane osoby. Jako jedna z obecnych tam osób odpowiadam. Tę pierwszą pieśń śpiewali nasi starsi koledzy w straszliwych dniach sierpnia 1944 roku. Wielu z nich zginęło. A ta druga pieśń, to pieśń powstańców styczniowych, których pamięć również kultywowano w tym środowisku.
Pora przedstawić zgromadzone tam osoby. Jesteśmy wychowankami założonych w latach 20. XX wieku przez Kazimierza Lisieckiego ognisk Towarzystwa Przyjaciół Dzieci Ulicy. Kazimierz Lisiecki „Dziadek”
(1902-1976) – wybitny polski pedagog i wychowawca dzieci i młodzieży, twórca nowego nurtu w pedagogice lokującego jego, oparty na zasadach nowoczesnego skautingu, oryginalny system opiekuńczo-wychowawczy, dający się umiejscowić pomiędzy domami dziecka a domami poprawczymi. Założyciel (w roku 1928) Towarzystwa Przyjaciół Dzieci Ulicy (T.P.Dz.Ul.) i, w ramach tego Towarzystwa – placówek opiekuńczo-wychowawczych, które już
w roku 1919 nazwał
ogniskami.
Główne zasady pedagogiki Lisieckiego to:
– szacunek dla pracy,
– odpowiedzialność za słowo,
– miłość do ojczyzny i poszanowanie przyrody, oraz
– jak określił to jeden z wychowanków K. Lisieckiego – „Dziadek” przywracał biednym, „bezprizornym”, sierotom i ulicznikom godność, poczucie własnej wartości i dawał „promyk nadziei” na przyszłe, samodzielne życie.
Kazimierz Lisiecki jako młody instruktor harcerski został zatrudniony przez Helenę Paderewską w roku 1918 jako kierownik, jednego z zakładanych przez nią, Klubu Gazeciarzy przy ul. Miodowej 6.
Klub przyjął nazwę “Ognisko” we wrześniu 1919 roku. Jako wielka Ogniskowa Rodzina a zwłaszcza Ogniska „Dziadka” Lisieckiego mamy powód do dumy. Jesteśmy niemal rówieśnikami odrodzonego Państwa Polskiego, a jubileusz 100-lecia istnienia ognisk jest już za rok.

W roku 1938 Prezydent RP, prof. Ignacy Mościcki, uczestniczył w uroczystości otwarcia kolejnego ogniska, przy ul. Długiej 13, a jego małżonka – Maria Mościcka otrzymała od chłopców tytuł „Ciocia” i została Honorowym Prezesem TPDzUl. Wzorem do naśladowania dla K. Lisieckiego był Marszałek Józef Piłsudski, nazywany przez Polaków „Dziadkiem”. Stąd przyjęty przez dwudziestoletniego Lisieckiego, pseudonim „Dziadek”. Okres, w którym kształtował się charakter młodego Lisieckiego i osoby, które go wspierały – miały zdecydowany wpływ na jego dalszą postawę w kształtowaniu charakterów i postaw jego wychowanków. Obok szacunku do pracy szczególne znaczenie miało wychowanie młodzieży w duchu patriotycznym.
Jako przykład poświęcenia i oddania Ojczyźnie może świadczyć fakt, że już na początku okupacji niemieckiej, jeszcze w roku 1939, w ognisku „Śródmieście” ponad dwudziestu 15-17-letnich chłopców wstąpiło do konspiracji, a następnie z tych chłopców został utworzony pierwszy pluton Batalionu BASZTA, który okrył się chwałą w Powstaniu Warszawskim. Wielu ogniskowców oddało wtedy swe życie za ojczyznę.
Już po wojnie, pomimo prowadzenia swoich placówek przez ponad trzydzieści lat w czasie zniewolenia Polski przez system komunistyczny, Lisiecki konsekwentnie wpajał młodzieży te w/w najwyższe wartości. W roku 1951 do pracy przyjął wdowę po polskim bohaterze narodowym, zamordowanym przez komunistów – Rotmistrzu Witoldzie Pileckim – Marię. Maria Pilecka „Ciocia” stała się dla wychowanków ogniska „Praga” i „Świder” ich najulubieńszą wychowawczynią. Postać Kazimierza Lisieckiego trafnie określiła warszawska przewodniczka p. Lidia Sepełowska – był to
Pedagog Niezłomny. Laureat wielu nagród państwowych i odznaczeń. Liczba Jego wychowanków szacowana jest na ponad dwadzieścia tysięcy. W grudniu 2000 roku, w ogłoszonym przez Telewizję WOT i Gazetę Wyborczą Plebiscycie na Warszawiaka Stulecia, został wybranym przez telewidzów i czytelników V Warszawiakiem XX Wieku
A pierwszy punkt pochodzącego z 1919 roku Regulaminu założonego przez K. Lisieckiego Ogniska niech będzie odpowiedzią na pytanie skąd się wzięliśmy i co jest dla nas najcenniejsze.
Bóg i Ojczyzna, Regulamin Ogniska.
1. Ognisko jest założone dla chłopców, którzy chcą spędzić czas wolny od zajęć przyjemnie i pożytecznie oraz wyrobić się na dzielnych synów kościoła i ojczyzny.
2. Chłopcy korzystający z urządzeń Ogniska w życiu winni stosować następujące hasła:
a) Być wiernym Bogu i Ojczyźnie,
b) Być karnym i posłusznym względem rodziców i przełożonych,
c) Szanować starszych, być wdzięcznym dla tych, którzy nam w życiu pomoc niosą,
d) Być zgodnym w pożyciu z kolegami i usłużnym dla wszystkich,
e) Szanować własną jak i cudzą własność,
f) Być czystym w myślach, mowach i uczynkach,
g) Być prawdomównym i szczerym,
h) Uczyć się korzystać i czynić dobry użytek z wolnego czasu,
i) Być odważnym i mimo drwin nie zapierać się swoich haseł i zasad,
j) Być wstrzemięźliwym i zwalczać nadużycia w piciu i paleniu

Więcej informacji o naszym środowisku na stronie: www.dziadeklisiecki.org

Autor jest Honorowym Prezesem Towarzystwa Przyjaciół Dzieci Ulicy „Przywrócić Dzieciństwo” vide www.dziadeklisiecki.org

Bogusław Homicki